نیرو همه جا 1 | علوم تجربی پایه‌ی سوم دبستان
در این مقاله در مورد مفهوم نیرو و کاربردهای آن در زندگی روزمره صحبت خواهیم کرد. همچنین به بررسی یکی از نیروهای آشنا و بسیار مهم یعنی نیروی جاذبه یا کشش زمین می‌پردازیم. نیرو عاملی مهم در زندگی روزمره‌ی ماست. ما بدون نیرو نمی‌توانیم راه برویم، حرکت کنیم و یا جسمی را به حرکت در بیاوریم. نیرو به ما کمک می‌کند تا اجسام را به طرف بالا یا پایین جابه‌جا کنیم، شکل آن‌ها را تغییر دهیم و یا به آن‌ها ضربه بزنیم. به طور کلی نیرو با جرم جسم متناسب است. یعنی هر چه جسم سبک‌تر باشد ما برای جابه‌جا کردن آن به نیروی کمتر و هرچه سنگین‌تر باشد برای جابه‌جا کردن آن به نیروی بیشتر نیاز داریم. در کتاب علوم تجربی پایه‌ی سوم دبستان، دانش‌آموزان در درس نیرو همه جا 1 با مفهوم نیرو و کاربردهای آن بیشتر آشنا می‌شوند.
نیرو همه جا 1
آیا می‌دانید نیرو چیست؟ نیرو چه نقشی در زندگی انسان‌ها دارد؟ به طور کلی وقتی جسمی را می‌کشیم یا هل می‌دهیم به آن جسم نیرو وارد می‌کنیم. به مثال‌های زیر توجه کنید:
وقتی باد بادبان کشتی را به حرکت در می‌آورد، به آن نیرو وارد می‌کند. وقتی جسمی به سمت پایین سقوط می‌کند زمین به آن جسم نیرو وارد می‌کند. یک فوتبالیست که با پا به توپ ضربه می‌زند به آن توپ نیرو وارد می‌کند. وقتی می‌خواهیم در اتاق را باز کنیم با چرخاندن یا پایین آوردن دستگیره‌ی در به آن نیرو وارد می‌کنیم. وقتی لیوان را با دست بلند می‌کنیم به لیوان نیرو وارد می‌کنیم. وقتی موقع توپ‌بازی توپ را پرتاب می‌کنیم یا می‌گیریم به توپ نیرو وارد می‌کنیم. وقتی با چکش روی میخ می‌زنیم به میخ نیرو وارد می‌کنیم. وقتی کالسکه‌ی بچه را هل می‌دهیم به کالسکه نیرو وارد می‌کنیم. وقتی مسواک می‌زنیم به مسواک نیرو وارد می‌کنیم. در همه‌ی این مثال‌ها ما با کشیدن، هل دادن، ضربه زدن، بلند کردن، بالا بردن، پایین آوردن و چرخاندن، به جسم نیرو وارد می‌کنیم. ما در باز کردن در بطری، پاک کردن تخته‌ی کلاس،کشیدن طناب، جارو کردن، کندن میخ از دیوار، بریدن کاغذ، نوشتن روی کاغذ و بسیاری از کارهای کوچک و بزرگ دیگر از نیرو استفاده می‌کنیم. در همه‌ی این مثال‌ها نیرو به جسم وارد شده است اما نوع آن متفاوت است.
نیرو حتی باعث تغییر شکل و تغییر مسیر حرکت اجسام می‌شود. وقتی یک بادکنک را پر از باد می‌کنیم و آن را فشار می‌دهیم به آن نیرو وارد می‌کنیم. وقتی نانوا خمیر را با دست ورز می‌دهد و آن را صاف می‌کند به آن نیرو وارد می‌کند. وقتی یک کش را می‌کشیم یا یک فنر را فشرده می‌کنیم به آن نیرو وارد می‌کنیم و این نیرو باعث کشیده شدن یا فشرده شدن جسم می‌شود. در این مثال‌ها نیرو باعث تغییر شکل جسم می‌شود. در بازی بسکتبال وقتی بازیکن به توپ در حال حرکت ضربه می‌زند به توپ نیرو وارد می‌کند و مسیر حرکت توپ را تغییر می‌دهد.
اهمیت و نقش نیرو
نیرو بخش جدانشدنی از زندگی روزمره‌ی ماست. صبحانه خوردن را در نظر بگیرید. وقتی قوری را بلند می‌کنید تا چای بریزید به قوری نیرو وارد می‌کنید. وقتی لیوان پر از چای را جابه‌جا می‌کنید به آن نیرو وارد می‌کنید. وقتی در یخچال را باز می‌کنید به آن نیرو وارد می‌کنید. زمانی که ظرف پنیر را بر‌می‌دارید به ظرف نیرو وارد می‌کنید. وقتی نان را با دست تکه می‌کنید به نان نیرو وارد می‌کنید. وقتی یک تکه پنیر را با کارد روی نان می‌گذارید به آن نیرو وارد می‌کنید. وقتی لقمه نان را می‌جوید به آن نیرو وارد می‌کنید. در این مثال که خوردن صبحانه بود شما بارها و بارها از نیرو استفاده کردید.
نیرو در واقع همان کشش یا فشاری است که باعث حرکت دادن یک جسم می‌شود. ما نیرو را در جهت‌های مختلف به جسم وارد می‌کنیم و جسم در جهتی جابه‌جا می‌شود که به آن نیرو وارد شده است. البته ممکن است این نیرو به جسم وارد شود اما آن را جابه‌جا نکند و به حرکت در نیاورد. به جسمی که حرکت نکند جسم ساکن می‌گویند. گاهی اوقات ما به جسم ساکن نیرو وارد می‌کنیم اما جسم جابه‌جا نمی‌شود. چون نیروی ما برای به حرکت درآوردن جسم کم است و ما باید نیروی بیشتری به آن جسم وارد کنیم. اگر شما بخواهید کمد اتاقتان را جابه‌جا کنید به تنهایی نمی‌توانید این کار را انجام دهید و لازم است پدر یا مادر به کمک شما بیایند. چون نیروی شما به تنهایی برای جابه‌جا کردن کمد کافی نیست و برای جابه‌جایی آن به نیروی بیشتر نیاز دارید. پس نیرو اندازه و مقدار دارد و ما می‌توانیم آن را کم یا زیاد کنیم. شما یک کتاب را به راحتی جابه‌جا می‌کنید اما وقتی تعداد کتاب‌ها زیاد باشد برای جابه‌جا کردن آن به نیروی بیشتر نیاز دارید. بنابراین به طور کلی نیرو با جرم جسم متناسب است.
گاهی اوقات ما برای وارد کردن نیرو و جابه‌جا کردن اجسام به طور مستقیم این کار را انجام نمی‌دهیم. ما در انجام بعضی از کارها به نیروی بسیار زیادی نیاز داریم بنابراین برای تامین چنین نیرویی از ماشین‌ها و ابزارها استفاده می‌کنیم. در کارگاه‌ها و کارخانه‌ها برای جابه‌جا کردن جعبه‌های سنگین از بالابر استفاده می‌کنند. توجه کنید که تنها به حرکت درآوردن یک جسم دلیلی بر وارد کردن نیرو به آن جسم نیست. ما با وارد کردن نیرو گاهی جسم را از حرکت باز می‌داریم و آن را متوقف می‌کنیم یا جهت حرکت آن را تغییر می‌دهیم.
نیروی جاذبه‌ی زمین
یکی از نیروهایی که ما همواره با آن سر و کار داریم نیروی جاذبه یا کشش زمین است. زمین به هر چیزی که روی آن قرار دارد نیرو وارد می‌کند و آن را به سمت خود می‌کشد. به نیرویی که زمین به جسم وارد می‌کند نیروی جاذبه یا کشش زمین می‌گویند. جهت نیروی کشش زمین همواره به سمت پایین است. نیروی کشش زمین برای ما لازم و ضروری است و بدون آن نمی‌توانیم زندگی کنیم. زمین برای ما مثل یک تکیه‌گاه بسیار بزرگ است. اگر نیروی کشش زمین نباشد ما نمی‌توانیم راه برویم یا حرکت کنیم. نیروی کشش زمین باعث تعادل ما روی زمین است. اگر این نیرو نباشد ما در انجام کارها با مشکلات زیادی روبه‌رو می‌شویم.
دیدگاهتان را بنویسید