نسبت کانونی

نسبت کانونی
Focal Ratio
یکی از پارامترهای مهمی که در مورد تلسکوپ‌ها از آن بحث می‌شود نسبت کانونی است که آن را عموماً به صورت F/n می‌نویسند که در آن n نسبت فاصله‌ی کانونی عدسی شیئی یا آیینه‌ی اصلی به قطر آن است. برای مثال در موردی که فاصله‌ی کانونی آیینه 120 سانتی متر و قطر آیینه نیز 12 سانتی متر باشد نسبت کانونی به صورت f/10 نوشته می‌شود. این نسبت کانونی در مورد تلسکوپ‌های بازتابی یا نیوتنی معمولاً بین f/4 و f/12 است. f/4 به علت افزایش خطای کما عملاً حد پایین بوده و f/12 نیز به علت زیاد شدن ابعاد سیستم یک حد بالا است. تلسکوپ‌های با نسبت‌های پایین مثلاً بین f/4 تا f/6 برای رصد اجرام سماوی که نور دریافتی از آن‌ها کم است مناسب هستند و با توجه به این‌که به زمان نوردهی کمتری جهت عکاسی احتیاج دارند تلسکوپ‌های سریع نامیده شده و جهت عکسبرداری‌های نجومی بیشتر از آن‌ها استفاده می‌شود. نسبت‌های کانونی f/7 تا f/12 نیز که کند (مخالف سریع) نامیده می‌شوند و عموماً به بزرگنمایی‌های زیاد منجر می‌شوند برای رصدهای عادی مثلاً رصد اجرام سامانه‌ی خورشیدی مطلوب هستند. در تلسکوپ‌های شکستی توصیه می‌شود که این نسبت بین f/15 تا f/20 باشد چرا که در این حالت خطای رنگی به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش می‌یابد.

در دوربین‌های عکاسی جهت عکاسی از مناظر مختلف با نوردهی‌های متفاوت، با تنظیم دیافراگم نسبت‌های کانونی f/2.2 ……. f/11 در اختیار عکسبردار قرار می‌گیرند. عملاً در مواردی که احتیاج به نوردهی بیشتر است دوربین در حالت f/2 و در مواردی که به نوردهی کمتری نیاز است دوربین در حالتی با نسبت کانونی بیشتر مثلاً f/11 تنظیم می‌شود.