صورت فلکی خرچنگ

خرچنگ (Cancer) چهارمین برج از برج‌های دوازده‌گانه است و در شب‌های بهار قابل مشاهده می‌باشد. با وجودی که این صورت فلکی در دایرة البروج کمتر آشکار است ولی در مجموع یکی از صورتهای فلکی شناخته شده‌ی قدیمی می‌باشد. این صورت فلکی بین صورت‌های فلکی دو پیکر  (Gemini) از خاور و شیر (Leo) در باختر واقع شده ‌است.

زتای این صورت فلکی یک ستاره‌ی چندتایی از قدر 4.7 با فاصله‌ی 52 سال نوری از زمین است و با تلسکوپ کوچک دارای دو ستاره‌ی زرد ـ نارنجی با قدرهای 5 و 7 قابل مشاهده است.

M44 یکی از خوشه‌های باز این صورت فلکی است که کندو هم نامیده می‌شود. فاصله‌ی آن 515 سال نوری و قابل تشخیص با چشم غیرمسلح است. این مجموعه شامل 75 ستار‌‌ه‌ی قابل مشاهده بوده که درخشنده‌ترین آنها دارای قدر 6.3 و به وسعت 80 دقیقه‌ی قوسی است.

M67 از دیگر خوشه‌های باز است و شامل 65 ستاره به وسعت 15 دقیقه‌ی قوسی است. ستارگانش دارای قدر 7 و در فاصله‌ی 2700 سال نوری هستند.

صورت فلکی خرچنگ در افسانه ها

نام یک صورت فلکی نه چندان نمایان – كه به خاطر ستارگان كم سویی كه دارد، در شهرهای بزرگ قابل رویت و شناسایی نیست – انسان را به یاد قهرمان كبیر یونانی هركول یا  هراكلس ( Heracules ) یا هركولس ( Hercules ) می‌اندازد. او ماموریت داشت یك اژدهای آبی چند سر را بكشد. این نبرد نخست ناامید كننده به نظر می رسید. به جای هر سری كه هركول از بدن اژدها قطع می كرد، دو سر می‌روئید. تمام جانوران از هركول پشتیبانی می‌كردند، مگر یك خرچنگ – كه از سوی الهه‌ی هرا (Hera ) كه از هركول نفرت داشت – فرستاده شده بود.

اگرچه خرچنگ مرتب پاشنه‌ی پای قهرمان را گاز می گرفت، ولی بالاخره او موفق شد بر اژدهای بزرگ پیروز شود. پس از آن خرچنگ به پاس كمكهایش به الهه‌ی هرا  از سوی او به شكل صورت فلكی سرطان در آسمان جای گرفت . جالب توجه است بدانیم خیلی پیشتر از آن، مردم در این صورت فلكی كه ستارگان درخشانی ندارد، جانوری را با پوسته ای سخت ( لاك پشت مانند ) مجسم می كردند. در بابل آن را به شكل لاك پشت و در مصر باستان آن را به صورت  اسكارابویس ( Skarabaeus ) سوسك مقدس می دیدند.

بسیاری از اقوام باستانی در صورت فلكی سرطان، كه به خاطر ستارگان كم سویش مانند لكه‌ی كم رنگی در آسمان اثر می گذارد، دروازه ای را تصور می كردند. آنها معتقد بودند كه روح آدمیان از میان این دروازه از آسمان به زمین می آید .

راس السرطان

در اوایل زمان های باستانی خورشید در انقلاب باستانی یعنی زمانی كه خورشید به موقعیت حداكثر میل شمالی خود، در عرض جغرافیایی 23.4 درجه در موقع ظهر بالای سر قرار می گرفت، در صورت فلكی سرطان بود. این خط به نام مدار راس سرطان نام گذاری شده است.