ابوسعید سجزی
احمد ابن محمد ابن عبدالجلیل السجزی، مکنی به ابی‌سعید، از مشاهیر ریاضی‌دانان و منجمین قرن چهارم هجری از مردم سیستان است. او مخترع اسطرلاب زورقی است که بر مبنای اعتقاد به حرکت وضعی کره‌ی زمین به دور خورشید ساخته شده و مورد توجه ابوریحان بیرونی قرار گرفته است که از این منظر نخستین متفکر دوره‌ی اسلامی است که با تحقیق به این مقام مهم رسیده است. وی معاصر با ابوجعفر احمد بن محمد صفاری و عضدالدوله دیلمی بوده است.
ابوسعید در علم نجوم و حساب و هندسه و هیئت تألیفات زیادی دارد که برخی از آن‌ها بدین قرار است:
- الاختیار
- رساله تحصیل القوانین الهندسه المحدوده
- جامع شاهی
مجموعه‌ای است مرکب از پانزده رساله در علم نجوم و اختیارات و زایرجات طالع و نحوها و در موزه‌ی بریطانیه در لندن نسخه‌ی بسیار ممتازی از آن موجود است. - رساله فی باب انقسام خط مستقیم ذی نهایه
- رساله فی عمل مثلث حادی الزوایا
- رساله فی اخراج الخطوط فی الدوائر الموضوعه
- رساله‌ای در حل ده مسئله
هم‌چنین از جمله نفایس ذخایری که در کتابخانه‌ی ملی پاریس محفوظ است مجموعه‌ای است مرکب از 41 رساله در علم حساب و هندسه و هیئت تألیف اشخاص مختلف از مشاهیر ریاضی‌دانان و تمام این مجموعه به خط احمد ابن محمد بن عبدالجلیل سجزی صاحب ترجمه است و آن را در سال‌های 358، 359، 360 و 361 (یعنی در عهد عضدالدوله دیلمی) در شیراز نوشته است و هر چند در آخر تمام رساله‌ها نام خود را ذکر نکرده ولی واضح است که تمام کتاب (به استثنای رساله‌ی آخرین که خط یکی از مالکین این کتاب و مورخ است بسنه 658) خط یک کاتب است.
دیدگاهتان را بنویسید