صورت فلکی گاو

صورت فلکی ثور یا گاو (Taurus)  دومین برج از برج‌های دوازده‌گانه است.

ستاره های صورت فلکی گاو

صورت فلکی گاو دارای یک ستاره‌ی‌ درخشان به نام دبران (Aldebaran) می باشد که ستاره آلفای گاو است. این ستاره، چشم خشمناک و خونین رنگ گاو را نمایش می‌‌دهد. سدویس نام فارسی این ستاره است و پیشینه‌ی آشنایی ایرانیان با آن به روزگاران باستان می رسد. سدویس ستاره‌ای سرخرنگ از قدر اول است و حدود ۶۵ سال نوری با ما فاصله دارد و 130 بار نورانی تر از خورشید است.

گروهی از ستارگان به شکل V که از نزدیکی سدویس شروع می‌شوند، قلائص (Hyades) نام گرفته و صورت گاو را درست می‌کنند. در این صورت فلکی می‌توان بینی و پوزه‌ی گاو را مجسم نمود. قلائص، خوشه‌ی ستاره‌ای باز و کم نوری بوده و حدود ۱۲۰ سال نوری از ما فاصله دارد.

شانه‌های گاو را خوشه‌ی پروین تشکیل می‌‌دهد. پیکر آسمانی گاو به خاطر این خوشه‌ی زیبا، جلوه‌ی خاصی دارد. خوشه‌ی پروین، شبیه به دب اصغر ولی کوچک‌تر و فشرده تر از آن است که هفت ستاره در آن به وضوح دیده می‌شود. در افسانه ها آمده است كه خوشه‌ی پروین هفت دختر اطلس كبیر بودند و جبار ( Orion )، شكارچی شهوت پرست همواره در تعقیب آنها بود، تا اینكه زئوس خدای خدایان همه آنها را به آسمان انتقال داد. جایی كه جبار هنوز هم ظاهرا در تعقیب آنهاست.

همانطور كه در نقشه آسمان می توان دید، هفت خواهران به راستی در غرب صورت فلكی جبار واقعند. بنابراین در چرخش روزانه‌ی آسمان چنین به نظر می آید كه جبار در پی آنان روان است.
در افسانه ها گفته می شود كه یكی از هفت خواهر به نام  الكترا  ( Eectra) مادر بنیانگذار شهر ترویا (Troja) بوده است. او در سوگ نابودی این شهر، خواهرانش را ترك كرد و بالاخره در کنار ستاره‌ی محور میانی صورت فلكی دب اكبر آرام گرفت ؛ و به راستی هم صورت فلكی دب اكبر یك ستاره‌ی همراه كوچك قابل دیدن با چشم غیر مسلح به نام سواركار كوچك ( Little Rider ) دارد.

مشاهده صورت فلکی گاو

برای یافتن گاو ابتدا خوشه‌ی پروین را در آسمان پیدا کنید. خوشه‌ی پروین، قبل از غروب خورشید، طلوع می‌کند و در حوالی نیمه شب به بیشترین ارتفاع خود از افق می‌‌رسد و سپس مسیر خود را به طرف مغرب ادامه می‌دهد. با کمک صورت های فلکی آندرومدا (Andromeda) و ذات الکرسی (Cassiopeia) می‌توانید راحت تر به خوشه‌ی پروین برسید.

در یکی از شاخ‌های گاو مشهورترین باقیمانده‌ی یک ابرنواختر، معروف به سحابی خرچنگی یا M1 قرار گرفته که دارای قدر 8 می‌باشد.

افسانه های تاریخی گاو

این صورت در عهد بابلی ها هم شناخته شده بود. می گویند ثور به خواهش ایشتار (Ishtar) الهه‌ی عشق بابل، به آسمان صعود كرد، تا قهرمان افسانه ای گیلگمش (Gilgamesch) را كه به ندای عشق او پاسخ نداده بود، نابود سازد .

مصریان باستان در این صورت فلكی، گاو مقدس آپیس (Holy Apis ) را می دیدند، كه در آغاز سال صفحه‌ی خورشید را میان شاخ هایش می گرفت و آن را به بالاترین وضعیتش در آسمان بلند می كرد، وضعیتی كه خورشید در تابستان به خود می گیرد .

اما بر اساس افسانه های یونانی زمانی نیرومندترین خدای یونانیان، زئوس، خود را به صورت گاوی و دختر پادشاه را كه  اروپا  (Europe) نام داشت – و قاره‌ی اروپا نامش را مدیون اوست – به جزیره‌ی كرت ( Crete : جزیره ای یونانی در دریای مدیترانه در سواحل جنوب شرقی یونان) ربوده بود.
اروپا  از زئوس صاحب پسری به نام مینوس (Minos) شد، كه تمدن و فرهنگ میتویی در این جزیره‌ی زیبای دریای مدیترانه امروزه هنوز به یاد او، به همین نام خوانده می شود.
هنگامی كه میتوس بزرگ شد ، به پادشاهی رسید. در كنار قصر او بنایی كه  لابیرینت (Labyrinth) نامیده می شد قرار داشت، ساختمانی که راهروهای پیچ در پیچ گیچ كننده‌ی فراوانی داشت. در این بنا هیولای ترسناكی به نام مینوتاروس (Minotaurus) می زیست. اغلب این هیولا در نقش انسانی با سر گاومیش نشان داده می شود.
این هیولا از گوشت انسان ها تغذیه می كرد و بالاخره به دست قهرمان افسانه ای بزرگ یونان تزوس ( Theseus ) به قتل رسید. تزوس پس از كشتن هیولا به کمک گلوله‌ی نخ باز شده ای که آریادنه ( Ariadne ) دختر پادشاه به او داده بود از راهروهای پیچ در پیچ لابیرینت خارج شد.