تیتان
تیتان
Titan
زمانی که کریستیان هویگنس این قمر درخشان را در سال 1033 کشف کرد شاید در خواب هم نمی‌دید این دنیای جدید شاید روزی مهمترین عضو سامانه‌ی خورشیدی بعد از زمین شود. اما در سال‌های آغازین قرن سیزدهم شمسی بود که اهمیت این قمر بر همگان روشن شود. اخترشناسی با نام کاموس سولا در مقاله‌ای اعلام کرد علایمی روی تیتان می‌بیند که احتمالاً نشانه‌هایی از وجود ابرهای جوی است. در سال 1322 جرارد کویی پر پرتوهای خورشید را که از سطح تیتان بازتاب شده بود از منشور گذراند و با بررسی طیف آن‌ها نشان داد که در جو تیتان متان وجود دارد. ملاقات فضاپیماهای ویجر و پایونیر با کیوان و این قمر در دهه‌ی 1358 اطلاعات بسیار باارزشی روانه‌ی زمین کرد. ابزارهای این دو فضاپیما وجود اتان، پروپان، استیلن، آرگون و بسیاری دیگر از ترکیبات آلی را در جوی مانند زمین سرشار از نیتروژن تأیید کرد. در دهه‌ی 70 تلسکوپ هابل و برخی تلسکوپ‌های بزرگ زمینی اطلاعات ما را افزایش دادند تا این‌که فرود تاریخی کاوشگر هویگنس در بیست و پنجم دی 1383 که قسمتی از پروژه‌ی کاسینی بود بر سطح تیتان اطلاعات بشر از آن را تا حد بسیار بالایی افزایش داد. مشاهدات جدید نشان می‌دادند که این قمر پوسته‌ی فعالی دارد. تعداد بسیار اندک گودال‌های برخوردی نشان از سطح جوان و پویای آن دارد که در نتیجه حرکت صفحه‌های پوسته‌ای (تکتونیک) فرسایش، وزش باد و احتمالاً فعالیت‌های آتشفشانی پدید می‌آید. ابرهای زیادی در جو تیتان تشکیل نمی‌شود و چرخه‌ی طبیعی متان در این قمر وجود دارد یعنی مجموعه‌ای از دریاچه‌ها، تبخیر متان و تشکیل ابرهاو بارندگی‌ها. بعضی شواهد نشان می‌دهد بارش متان در این قمر نامنظم فصلی و سیل‌آسا است و حتی موجب فرسایش عوارض سطحی قمر نیز شده است. تیتان با قطر 5152 کیلومتر (کمی کوچک‌تر از شعاع زمین و بزرگ‌تر از سیاره‌ی تیر) دومین قمر بزرگ سامانه‌ی خورشیدی و بزرگ‌ترین قمر کیوان است که با کوچکترین تلسکوپ‌ها نیز در کنار سیاره‌ی مادر به راحتی دیده می‌شود. تیتان تنها قمر سامانه‌ی خورشیدی است که جوی غلیظ و پرفشار دارد با حدود 1.5 برابر فشار جوی زمین در سطح دریاها. این جو غلیظ مانع دیدن عوارض سطحی تیتان شده است.
دوری تیتان و کیوان از خورشید سبب شده دمای سطحی این قمر حدود 45/179- درج بزرگ‌تر سانتی‌گراد باشد اما این موضوع موجب نشده همه چیز در آن‌جا یخ زده و جامد باشد. این دما و فشار مناسب جوی هیدروکربن‌هایی مانند متان و اتان را درست مانند آب روی زمین در حالت مایع نگه می‌دارد و با کمی تغییر دما آن‌ها به بخار یا یخ تبدیل می‌شوند تا چرخه‌ای اقلیمی مانند آنچه روی زمین رخ می‌دهد پدید آید وابرها، بارش و مناطقی دریا مانند از هیدروکربن‌های مایع شکل بگیرند.
دیدگاهتان را بنویسید