تلسکوپ

تلسکوپ
Telescope
داستان تلسکوپ از شهر میدلبورگ هلند جایی که یک عینک ساز به نام لیپرشی زندگی می‌کرد شروع می‌شود. گرچه عدسی‌ها و اصول کار آن‌ها در اواخر قرن سیزدهم مورد تحقیق قرار گرفته بودند در سال 986 بود که او یک روز به طور اتفاقی متوجه شد که اگر یک عدسی را در فاصله‌ای دور از چشم و عدسی دیگر را در فاصله‌ی نزدیک چشم قرار دهد و از میان آن دو به جسمی دور نگاه کند آن جسم بزرگتر دیده خواهد شد.

خبر این کشف در سال 987 به گوش گالیلئو گالیله منجم معلم و دانشمند 45 ساله‌ی ایتالیایی در پائودا رسید. با این‌که لیپرشی از این وسیله‌ی جدید به عنوان وسیله‌ای نظامی یاد می‌کرد گالیله از آن به عنوان ابزاری در جهت مشاهده‌ی آسمان استفاده نمود.

تلسکوپ وسیله‌ای نوری است که جهت مشاهده و مطالعه‌ی اجسام سماوی و عکسبرداری از آن‌ها به کار برده می‌شود. در تلسکوپ پرتوهای موازی نور که از یک نقطه‌ی بسیار دور مانند ستاره می‌آیند همگرا شده یعنی به یک نقطه می‌رسند سپس به کمک یک عدسی دیگر می‌توان تصویری از آن نقطه مشاهده نمود که دارای ویژگی‌های بزرگ وجالبی است.

براین اساس تلسکوپ دارای سه ویژگی است:

1. بزرگ نمودن زاویه‌ی ظاهری دیده شدن جسم یا توان بزرگ نمایی. مقدار عددی بزرگ نمایی با تقسیم نمودن فاصله‌ی کانونی عدسی شیئی یا آیینه‌ی اصلی بر فاصله‌ی کانونی عدسی چشمی به دست می‌آید. بنابراین با داشتن چندین عدسی چشمی یک تلسکوپ چندین بزرگ نمایی مختلف را در اختیار رصد کننده قرار می‌دهد.
2. افزایش مقدار نوری که از جسم وارد چشم انسان می‌شود. این افزایش بستگی به مساحت عدسی یا آیینه‌ی اصلی دارد و هر چه اندازه‌ی عدسی یا آیینه بزرگتر باشد میزان جمع آوری نور تلسکوپ بیشتر بوده و در نتیجه قدرت آن در مشاهده‌ی اجرام کم نور بیشتر می‌شود.
3. افزایش قدرت تفکیک یا جداسازی تصویر نقاط نورانی تشکیل دهنده‌ی جسم مانند ستاره‌های دوتایی. این افزایش به قطر و در واقع مساحت عدسی یا آیینه‌ی اصلی بستگی دارد.

مورد 1 متغیر و تابعی از فاصله‌ی کانونی آیینه یا عدسی اصلی تلسکوپ و عدسی چشمی بوده در حالی که موارد 2 و 3 ثابت بوده و فقط تابعی از قطر عدسی یا آیینه می‌باشند.

چگونگی همگرا شدن پرتوهای دور ما را به دو دسته‌ی متفاوت از تلسکوپ‌ها رهنمون می‌کند که شامل تلسکوپ‌های شکستی و تلسکوپ‌های بازتابی است. البته تلسکوپ‌هایی نیز اختراع شده‌اند که در حقیقت ترکیبی از دو نوع تلسکوپ یاد شده می‌باشند.

امروزه به دلیل سختی و سنگینی ساختن آیینه‌ی بزرگ و یکپارچه از آیینه‌های چند تکه در ساختن تلسکوپ‌های بزرگ استفاده می‌شود. یک نمونه آن تلسکوپ بزرگ ماژلان می‌باشد.