جزر و مد
Tides
در اصطلاح به حالت برآمدگی ایجاد شده در یک جسم توسط گرانش یک شیء نزدیک گفته می‌شود. در زمین شناسی و جغرافیا این اصطلاح را بارها و بارها درباره‌ی دریاها و اقیانوس‌ها شنیده‌ایم؛ وقتی ماه و خورشید در راستای یکدیگر قرار گیرند نیروی جاذبه‌ی یکدیگر را تقویت می‌کنند و بر مناطق تحت تأثیر گرانش در روی زمین اثر می‌گذارند. فکر نکنید حالت جزر و مد فقط برای مایعات که نسبت به جامدات از چگالی کم‌تری برخودارند، صادق است، بلکه آن بخش از جو زمین که تحت تأثیر این نیرو قرار داشته باشد نیز به سمت ماه کشیده می‌شود. چون اقیانوس‌ها بیش از سه چهارم سطح زمین را پوشانده‌اند و کشش گرانشی ماه مهم‌ترین اثر را در ایجاد جزر و مد آب‌ها دارد، اغلب مردم فکر می‌کنند حالت جزر و مد فقط برای سواحل دریاها و اقیانوس‌ها قابل مشاهده است. آب برخلاف اجسام جامد به راحتی جریان می‌یابد. در اثر گرانش ماه، آب‌های محیط زمین مانند آدامس جویده شده تغییر شکل می‌دهند و همراه چرخش وضعی زمین، مثل این است که برآمدگی آب‌ها هم در دو طرف آن حرکت می‌کند، در نتیجه روزی دو مرتبه حالت جزر و مدی رخ می‌دهد. موقعی که ماه و خورشید در یک راستا باشند کشش گرانشی آن‌ها جزر و مد را به حداکثر مقدار خود می‌رساند و البته لازم نیست حتماً وقوع این حالت را به علت همراستایی خورشید و ماه تصور کنیم، بلکه ماه به تنهایی برای ایجاد جزر و مد کافی است. به دلیل گردش محوری زمین، مناطق استوایی نسبت به قطب‌ها برآمده‌تر هستند و نباید این برآمدگی را با برآمدگی حاصل از جزر و مد اشتباه گرفت. به دلیل این که ماه در هر شبانه روز 52 دقیقه دیرتر از شب قبل طلوع می‌کند جزر و مد نیز به همین میزان تغییر می‌کند.