در ادامه مقالات قبلی نجوم در کلام امام حسین(ع)، در بخش سوم مقاله نجوم در کلام امام حسین(ع)، جهان بینی که در نگاه امام حسین(ع) وجود دارد را می توانید در دعای عرفه مشاهده کنید:

لَوْ حَرَصْتُ أَنَا وَ الْعَادُّونَ مِنْ أَنَامِكَ أَنْ نُحْصِيَ مَدَى إِنْعَامِكَ سَالِفِهِ (سَالِفَةً) وَ آنِفِهِ (آنِفَةً) مَا حَصَرْنَاهُ عَدَداً وَ لاَ أَحْصَيْنَاهُ أَمَداً

آرى و اگر من و تمام حساب‌دانان عالم خلقت بخواهیم نهایت نعمت‌هایت را از گذشته و حال و آینده بشماریم هرگز بر حساب و شمارش و درک نهایتش قادر نخواهیم بود.

در این عبارت امام حسین(ع) به نکته‌ای اشاره می‌کند که در رصدهای نجومی قابل دیدن است. وقتی بشر هرگز نمی‌تواند مرزهای فعلی عالم را ببیند چگونه می‌تواند مخلوقات آنجا را به حساب آورد. این فقط بخشی از جهان ماده است که تا کنون مشاهده شده است تعداد تصاویر منتشر شده از ژرفای فضا کمتر از انگشتان دست است یعنی حدود میلیاردم عمق آسمان تصویرسازی و مطالعه شده است.
در آیه 109 سوره کهف می‌خوانیم: «بگو: اگر (بر فرض) دریا[ها] براى (نوشتن آفریده‏‌ها و) کلمات پروردگارم مرکب شود، حتماً دریا[ها] پایان مى‏‌گیرد، پیش از آنکه (آفریده‌‏ها و) کلمات پروردگارم پایان یابد؛ و اگر چه همانند آن (دریاها) را به مدد [آنها] آوریم.» و نیز در آیه 34 سوره ابراهیم آمده است: «و از هر آنچه که از او خواستید، به شما داد؛ و اگر نعمت‏هاى خدا را بشمارید، نمى‏توانید آن [ها] را شمارش کنید؛ قطعاً انسان بسى ستمگر و بسیار ناسپاس است‏.»
این دو آیه مشت نمونه خرواری است که نشان می‌دهد کلام امام حسین(ع) در دعای عرفه از قرآن جدا نیست.

يَا مَنْ كَبَسَ الْأَرْضَ عَلَى الْمَاءِ وَ سَدَّ الْهَوَاءَ بِالسَّمَاءِ

اى آنکه آب را در دل زمین مخفی داشتی و هوا را رو به بالا مسدود کردی

در این فراز امام حسین(ع) قدرت خدا را متذکر می‌شود و خدا را مورد خطاب قرار می‌دهد که آب را در زمین فرو برده و هوا را به سمت آسمان کشیده است. اگر چه با تجربه بشر و دانش اندوزی او در فیزیک و شیمی علت فرو رفتن آب در زمین و نیز قرار گرفتن هوا در بالا مشخص شده است ولی چه کسی این مادﮤ حیاتی نوشیدنی (آب) و نیز مادﮤ نفس کشیدنی (هوا) را ابداع نموده است؟

تُسَبِّحُ لَكَ السَّمَاوَاتُ السَّبْعُ وَ الْأَرَضُونَ وَ مَنْ فِيهِنَّ وَ إِنْ مِنْ شَيْ‏ءٍ إِلاَّ يُسَبِّحُ بِحَمْدِكَ‏

آسمان‌هاى هفتگانه و زمین‌ها و آنچه در بین آنهاست تو را از کجی اندیشه پیراسته می‌کند و هیچ چیز در عالم نیست جز آنکه تو را با ستایش و سپاس، تسبیح کند.

این عبارت نشانگر این است که در نگاه امام حسین(ع) آسمان‌های هفتگانه و زمین‌های مختلف و هرآنچه در میان آنها وجود دارد عامل پیراستگی خدا از افکارها و اندیشه‌ها است و همنوا با این پیراستگی همه و همه یک‌صدا، سپاسگزار و ستایشگر خدا هستند. توحید در تمام جهان آفرینش وجود دارد اگر چه ستم‌پیشه‌گان و بیدادگران از آن غافلند و بیداد خود را سرمی‌دهند.
می‌توان ادعا کرد این فراز از کلام امام حسین(ع) در دعای عرفه از آیه 44 سوره اسراء گرفته شده است در این آیه آمده است: «آسمان‏هاى هفتگانه و زمین و کسانى که در آنها هستند، تسبیح او مى‏گویند؛ و هیچ چیزى نیست جز آنکه به ستایش او، تسبیح مى‏گوید؛ و لیکن تسبیح آنها را به طور عمیق نمى‏فهمید؛ براستى که او بردبار [و] بسیار آمرزنده است.» و نیز در آیه اول سوره تغابن: «آنچه در آسمان‏ها و آنچه در زمین است براى خدا تسبیح مى‏گویند؛ فرمانروایى فقط از آن اوست و ستایش تنها براى اوست؛ و او بر هر چیز تواناست.»

 ان‌‌شاءاﷲ در آینده توفیق بررسی کاربرد نجوم در فهم و درک آیات و روایات بیشتری نصیب گردد

مهدی پیوندزنی