تاریخ شروع

00:00

چهارشنبه - 1403/04/27

تاریخ پایان

00:00

شنبه - 1403/06/03

آدرس

کل کره زمین

بارش شهابی برساووشی سال 1403

در یک بارش شهابی با واژگان پرکاربردی مواجه می‌شویم که بایسته است توضیح داده شود.

سیارک (Asteroid)

جرمی که بدون واسطه بر گرد یک ستاره بگردد ولی آنقدر بزرگ نباشد که خود را کروی کند سیارک نامیده می‌­شود. سیارک­‌ها در دوسته یخی و صخره­ای دسته بندی می­شوند. بیشترین تراکم و سیارک­‌های صخره‌­ای سامانه خورشیدی در فاصله میان سیاره هرمز (مشتری) و بهرام (مریخ) است و سیارک‌­های یخی بیشتر در بخش فرانپتونی دیده می‌­شوند

دنباله‌­دار(comet)

دنباله‌­دار، سیارکی منجمدی از گاز و گرد و غبار است. با نزدیک شدن به خورشید، یخ­‌های لایه‌­ی خارجی دنباله‌­دار تصعید می‌­شود و ابری در اطراف هسته دنباله‌­دار تشکیل می‌­گردد. هسته دنباله‌دار به علت وجود گیسوان اطرافش، از چشم ما پنهان است. با نزدیک‌تر شدن دنباله‌­دار به خورشید، انرژی خورشید بر مواد گیسوان اثر می‌­کند و گرد و غبار و گاز را به سمت دور از هسته می­‌وَزانَد تا یک یا چند دنباله را تشکیل دهند.

شهاب، شهابواره، شهاب سنگ (Meteorite, meteorite, meteorite)

شهاب­واره­‌ها تکه­‌های سنگ و یخ معلق در فضای میان سیاره­ای است که معمولا ابعادی در حدود متر یا حتی اندازه­‌های بسیار کوچک‌تر از آن دارند. وقتی شهاب­واره با جو یک جرم سماوی برخورد کند و خطی نورانی ایجاد شود شهاب درست می‌­شود و باقیمانده شهاب که به سطح برخورد کند، شهاب‌سنگ است.

شهاب‌سنگ­‌ها از کانی‌ها ساخته شده‌­اند. کانی‌­هایی که بیشتر آن­‌ها در سنگ­‌های زمینی نیز یافت می‌­شوند. کانی‌­ها آرایش‌­هایی از عناصر شیمیایی از قبیل آهن، اکسیژن، آلومینیوم و سدیم هستند که مانند آجرهای ساختمان، سنگ­‌ها از اجتماع آن­ها ساخته می‌­شوند. تقریبا تمام عناصر شناخته شده در شهاب‌سنگ‌­ها یافته شده اند. هرچند برخی از عناصر نظیر هیدروژن و هلیوم علی رغم فراوانی­شان در ستارگان و در جهان به طور عام در آن­ها به ندرت یافت شده‌­اند. به این ترتیب، شهاب سنگ‌­ها از موادی آشنا ساخته شده اند، با این تفاوت که نسبت آن­‌ها با موادی که در سنگ­های زمینی دیده شده متفاوت است.

شهاب سنگ‌ها براساس ترکیب کلی به سه گروه سنگی، آهنی و سنگی- آهنی تقسیم می­شوند. شهاب سنگ­‌های سنگی همان‌گونه که از نام‌شان برمی­آید عمدتا از کانی های سنگی ساخته شده اند. عقیده بر این است که وقوع ذوب در سیارات کوچک یا سیارک­هایی که مخلوطی از کانی‌­های سنگی و آهنی بودند سبب شد تا فلز به عمق سیارک، و مایع مذاب سنگی به سطح آن منتقل شود. به این شیوه فلز در هسته‌­های سیارکی که منشا بسیاری از شهاب سنگ‌­های آهنی هستند متمرکز شدند و مواد مذاب سنگی پس از انجماد به صورت سنگ­‌های آذرین، چیزی شبیه گدازه های بازالتی زمین در آمدند. بخشی از سنگ­‌های آذرین که به سطح سیارک نزدیک­تر بودند بر اثر برخورد، شکسته شدند و تشکیل خاک دادند.

نرخ ساعتی سرسویی  (ZHR)
یکی از مفاهیم کاربردی ستاره شناسی در رابطه با بارش‌های شهابی است. این نرخ، تعداد شهاب هایی است که در صورت قرار داشتن کانون بارش شهابی در سرسو در جایی با افق کاملا باز و صاف در طول یک ساعت با چشم قابل دیدن هستند.

بارش شهابی (meteor shower)

برخی از شهاب ها در زمان و مکان مشخصی ظاهر می­شوند. این شهاب ها قطعات کوچکی از دنباله دار هستند که در مسیر آن باقی مانده­اند. بارش شهابی پدیده‌ای است که در آن تعداد زیادی شهاب به‌طور همزمان از یک نقطه در آسمان ظاهر می‌شوند. این بارش‌ها معمولاً زمانی رخ می‌دهند که زمین از میان توده‌ای از ذرات باقی‌مانده از دنباله‌دارها یا سیارک‌ها عبور می‌کند. هر بارش شهابی در یک یا چندین شب به اوج خود می­رسد، بارش شهابی برساووشی به همراه بارش اسدی و جوزایی مهم­ترین بارش های شهابی هستند. لازم به ذکر است معمولا هر شهابی که در آسمان دیده می‌­شود مربوط به کانون یک بارش خاص است. اغلب مشاهده شده است که مدار رگبار شهابی با مدار دنباله‌دار تطابق دارد و در نتیجه دانشمندان به طور کلی به این نتیجه می‌رسند که رگبارهای شهابی خرده ریزه‌هایی از دنباله‌دارها هستند.
به عنوان یک پدیده طبیعی فوق العاده، بارش شهابی همواره مورد توجه بوده و علاقه مردم را به خود جلب می‌کند. در برخی از مناطق به این مناسبت جشن‌هایی برگزار می‌گردد. بارش شهابی به عنوان نشانه‌ای از شگون، تحول و رویدادهای مهم آینده تعبیر می‌شود.

بارش شهابی، علاوه بر جذابیت ظاهری خود، ارزش‌های علمی نیز دارد. بررسی شهاب‌سنگ‌ها و بطور کلی بارش شهابی، اطلاعات جالبی را ارائه می‌دهد که به بررسی رفتارهای شهاب‌سنگ‌ها کمک می‌کند. به این ترتیب، مطالعه و مشاهده بارش شهابی به جهت شناخت عمیق‌تر جهان و مفاهیم فیزیکی آن اهمیت دارد.

بارش شهابی برساووشی(perseids meteor shower)

همان طور که اشاره شد بارش شهابی برساووشی یکی از بارش­های پربار سالانه بوده که هر ساله فعال است. تمامی بارش‌های شهابی دارای شب اوج فعالیت هستند که بیشترین تعداد شهاب‌ها در این شب دیده می‌شوند. اوج بارش‌های شهابی برساووشی سال 1403 دوشنبه 22 مرداد پیش بینی شده است.

در شب اوج فعالیت بارش شهابی برساووشی در شرایط ایده‌­آل می‌توان نزدیک به 100 شهاب در هر ساعت مشاهده کرد. نمودار بارش شهابی برساووشی حاکی از آن است که چند شب قبل و بعد از شب اوج بارش نیز فعالیت خوبی را مشاهده خواهیم کرد.

منشا بارش شهابی برساووشی ذرات دنباله‌­دار سویفیت تاتل است. دنباله دار سوییفت تاتل برخلاف برخی دنباله‌دارهای دیگر تنها یک بارش شهابی ایجاد می‌­کند.

محل ورود ذرات و بقایای دنباله‌دار سویفیت تاتل از منطقه ثابتی در آسمان در صورت فلکی برساوش صورت می­‌گیرد به همین دلیل به این بارش، بارش شهابی برساووشی گفته می‌­شود.

بهترین زمان مشاهده جهت دیدن این بارش زیبا بعد از نیمه شب است. شهاب‌های این بارش، با سرعت 59 کیلومتر بر ثانیه به جو زمین برخورد می‌کنند و باعث نور افشانی جذابی می‌شوند که دل همگان را به شوق می‌آورد.