ماه خونین آسمان ایران در هنگام سکوت شب
یکشنبه شب 16 شهریور ۱۴۰۴، آسمان ایران شاهد یکی از زیباترین و در عین حال نمادین‌ترین پدیده‌های نجومی سال است: ماه‌گرفتگی کامل. در این شب ساکت و آرام تابستانی، ماه کامل به تدریج به سوی سایه زمین حرکت می‌کند و در نهایت، با پوشیده شدن از سایه سیاره ما، رنگ نارنجی تیره و قرمز خونی خواهد گرفت. این پدیده به «ماه خونی» یا Blood Moon معروف است؛ نه تنها دانشمندان و ستاره‌شناسان، بلکه هزاران شهروند عادی را به بام خانه‌ها، پارک‌ها و بیرون از شهر می‌کشاند تا شاهد این نمای درخشان طبیعت باشند.
از حدود ساعت 19:55 به وقت ایران، زمانی که ماه به آرامی وارد زمین شود، آسمان شب شروع به تغییر می‌کند. نور سفید و درخشان ماه کامل، کم‌کم کمرنگ می‌شود و حاشیه غربی قرص ماه تیره‌تر و خاکستری‌رنگ در خواهد آمد. این لحظه، آغاز رسمی گرفتگی است. مردم با دوربین‌های عکاسی، تلسکوپ‌های کوچک و حتی گوشی‌های هوشمند خود، تصویربرداری خواهند کرد. مسجد مقدس جمکران در قم و کانون فرهنگی مریم در بلوار شهید دل‌آذر قم از جمله مکان‌هایی است که ویژه برنامه‌هایی برگزار می‌شود.
لحظه وقوع ماه‌گرفتگی کامل، لحظه‌ای است که نفس‌ها متوقف خواهد شد. ماه، که همیشه نماد روشنایی در شب‌های تاریک بود، حالا به رنگی نارنجی-قرمز درخشید — رنگی که گویی از عمق جهان بیرون آمده است. این رنگ خاص، حاصل پدیده‌ای فیزیکی به نام پراکندگی ریلی است: نور خورشید در حال عبور از جو زمین، طیف‌های آبی آن پراکنده می‌شود و تنها نور قرمز به ماه می‌رسد و آن را روشن می‌کند. این پدیده، ماه را به یک شاهکار نوری تبدیل می‌کند. در این لحظات، آسمان شب نه تنها زیبا، بلکه پر از حس معنویت و تأمل است. بسیاری از شهروندان در برابر این منظره، برخی دعا و نماز آیات می‌خواندند، برخی شعر زمزمه می‌کنند و برخی تنها در سکوت به آسمان خیره می‌شوند. برای بسیاری، این تنها یک پدیده علمی نیست، بلکه یادآوری‌ای از بی‌نهایت بودن جهان و کوچکی انسان در برابر آن است.
اما در کنار این حس شاعرانه، فعالیت‌های علمی نیز در جریان است. واحد فناور رصدگر عمق آسمان در شهرهای بوئین زهرا و قم برنامه رصد برگزار می‌کند. اساتید نجوم در کنار مردم می‌ایستند و با زبانی ساده، پدیده‌های نجومی و اهمیت آن را توضیح می‌دهند. برای بسیاری از نوجوانان و دانش‌آموزان، این شب یک درس زنده از نجوم است که هیچ کتابی نمی‌توانست جایگزین آن شود.
“گاهی باید به آسمان نگاه کرد تا بفهمیم زمین چقدر کوچک است.”