قمر
جرم سماوی که بر گرد جرم غیرستارهای بزرگتر از خود بگردد، قمر نام دارد. عامل گردش آن نیروی گرانش جرم بزرگتر است. ماه، قمر زمین است.
ماه
کرهی ماه یک گوی سنگی است و به دور زمین میچرخد. این سیاره بزرگترین، روشنترین و همچنین نزدیکترین شی در اطراف زمین محسوب میشود. البته ماه نوری از خود ساطع نمیکند، بلکه نور خورشید را باز میتاباند. ماه تنها قمر طبیعی سیاره ما است. میانگین فاصله آن با زمین 384403 کیلومتر، و میانگین فاصله نوری آن با ما 28/1 ثانیه نوری است یعنی فقط 28/1 ثانیه طول میکشد تا انعکاس نور خورشید بر آن به ما برسد. ماه با قطری برابر با 3456 کیلومتر یعنی کمی بیش از یک چهارم قطر زمین، بر روی مداری بیضی شکل به دور سیاره ما میگردد که به آن حرکت انتقالی ماه میگویند.
نمودهای ماه
با گردش ماه به دور زمین آنچه از نیمه روشن ماه دیدهمیشود، تغییر حالت میدهد. در کل پنج مرحله تغییر حالت ماه را، “ماه نو”، “هلال”، “تربیع”، “تثلیث” و “ماه کامل” مینامند. هنگام ماه نو، یعنی زمانی که نیمه تاریک ماه رو به زمین قرار دارد، سمت دور آن در روشنایی کامل است اما به تدریج بخشهایی از ماه در معرض تابش خورشید قرار میگیرند و نمایان میشوند
ماه کامل
شکلی که ما از کره ماه میبینیم همیشه به شکل قرص کامل نیست بلکه روشنی ابتدا از هلال باریکی که از شرق آن میتابد، شروع شده و به تدریج به سمت غرب آن گسترش مییابد، تا پس از حدود 14 روز به شکل ماه کامل (بدر) درآید.
مدار ماه
ماه در مداری بیضوی به دور زمین میچرخد و بنابراین گاهی در نزدیکترین فاصله از زمین و گاهی در دورترین فاصله قرار دارد. مدار ماه به دور زمین یک دایره کامل نیست. فاصله آن از زمین به طور متوسط 382900 کیلومتر است، اما نزدیکترین و دورترین فاصله از زمین هر ماه قمری تغییر می‌کند.
دورترین نقطه در این بیضی، اوج نام دارد و به طور متوسط حدود 405500 کیلومتر از زمین فاصله دارد. نزدیکترین نقطه آن حضیض است که به طور متوسط حدود 363300 کیلومتر از زمین فاصله دارد.
ابر ماه چیست؟
ابرماه زمانی اتفاق می‌افتد که هم‌زمان با کامل شدن ماه، مدار ماه در نزدیکترین نقطه به زمین باشد. هنگامی که یک ماه کامل در حضیض ظاهر می شود، کمی روشن تر و بزرگتر از یک ماه کامل معمولی است و اینجاست که ما یک “ابر ماه” دریافت می‌کنیم..
اصطلاح “ابر ماه” در سال 1979 ابداع شد و اغلب برای توصیف آنچه اخترشناسان آن را ماه کامل حضیضی مینامند استفاده می شود.
واحد فناور رصدگر عمق آسمان با برگزاری برنامه ویژه هم زمان با این پدیده‌ی زیبای نجومی، شما را به مهمانی زیبایی‌های آسمان فرا می‌خواند. جهت شرکت در برنامه از اینجا ثبت نام کنید.
و همچنین واحد فناور رصدگر عمق آسمان با برگزاری وبینار اطلاعات علمی مفیدی در زمینه‌ی این پدیده جذاب در اختیار علاقه مندان قرار خواهد داد جهت شرکت در برنامه از اینجا ثبت نام کنید.
- یک ابرماه چه تفاوتی با ماه کامل معمولی دارد؟
ابرماه 30 درصد درخشان‌تر و 14 درصد بزرگتر از حد معمول به نظر میرسد، اما تشخیص این تفاوت با چشم غیرمسلح بسیار دشوار است.
- چه چیزی یک ابرماه را متفاوت می‌کند؟
برخی از حالات حضیض ماه نزدیک‌تر از سایر حضیض‌ها هستند. شکل مدار ماه نیز به دلیل تأثیر گرانشی خورشید و سیارات دیگر در طول زمان تغییر می‌کند. داشتن ماه کامل هم‌زمان با حضیض شدید، حالت متفاوتی است. شعاع زاویه ای و قطر یک ماه کامل حضیضی کمی بزرگتر از سایر ماه‌های کامل به نظر میرسد.
- ابرماه چند بار اتفاق می افتد؟
ماه کامل یک بار در هر چرخه ماه رخ میدهد که 29.5 روز طول میکشد. اما هر ماه کامل یک ابرماه نیست – معمولاً فقط سه یا چهار ابرماه در سال وجود دارد. بین سال‌های 2020 تا 2025، هر سال حدود چهار عدد وجود خواهد داشت.
- آیا ابرماه ها باعث بلایای طبیعی میشوند؟
تاثیری که ابرماه بر پدیده های کشندی (جزر و مدی) دارد بسیار کوچک و شاید حداکثر تا چند سانتی‌متر بر آنها باشد.
توهم ماه
بهترین زمان برای لذت بردن از ماه کامل یا هر ماه کامل دیگری، درست پس از طلوع ماه است، زمانی که ماه نزدیک به افق و درست قبل از غروب ماه نیز زمان خوبی است.
هنگامی که ماه کامل پایین است، بزرگتر و روشنتر از زمانی که بالاتر است به نظر میرسد. این موضوع، “توهم ماه” نامیده میشود.