صورت فلکی زن بر زنجیر

زن بر زنجیر یا امراة السلسلة (Andromeda) نام یکی از پیکرهای آسمانی واقع در آسمان نیمکره‌ی شمالی است که بزرگ‌ترین کهکشان همسایه در آن دیده می‌شود. معمولاً در کتاب‌ها آن کهکشان را نیز، کهکشان آندرومدا می‌‌نامند.

پرنورترین ستاره‌ی این صورت فلکی ستاره‌ی راس المسلسله یا سرة الفرس می‌باشد که یک گوش از چهارگوشه‌ی بزرگ اسب بالدار (Pegasus) را تشکیل می‌دهد.قدر ظاهری آن ۲٫۱ است. در دسته بندی ستارگان بایر آلفا امراة السلسلة نامیده شده است.

آنچه در این قسمت آسمان شایان توجه بسیار است کهکشان معروف آندرومدا با نام M31 یا NGC224 است که در نزدیکی نو امراة السلسلة جای دارد. این کهکشان به چشم برهنه به صورت ستاره‌ی ابر مانندی از قدر پنجم می‌آید و به سرشت واقعی آن فقط با کمک تلسکوپی نیرومند می‌توان پی برد. M31 کهکشانی است کاملاً شبیه به کهکشان ما. این کهکشان که از میلیاردها ستاره تشکیل شده و اندکی از کهکشان ما بزرگ‌تر است دورترین شیئی است در فضا که با چشم برهنه می‌توان دید. نوری که کهکشان بزرگ زن بر زنجیر را ترک کند پس از سفری ۲٬۰۰۰٬۰۰۰ ساله در فضا به ما می‌‌رسد.

بهترین زمان مشاهده‌ی امراة السلسلة در ماه آبان می‌باشد.

افسانه ی صورت فلکی زن بر زنجیر

نام اروپایی این پیکر آسمانی یعنی آندرومدا ، در اساطیر یونانی نام زنی بوده است که برساووش پهلوان عاشق وی بوده است و در بند اژدهایی در ساحلی در حبشه‌ با زنجیر زندانی بود. پرساوش با کشتن اژدهای مزبور وی را آزاد می‌کند و آن دو ازدواج می‌کنند. از ایشان فرزندانی از جمله پرسس به دنیا می آید. بنابراین افسانه‌ها پرسس نیای پارسیان (ایرانیان) است.

آندرومدا دختر زیبای قیفاووس ذات الکرسی، پریان را از خودخواهی بیش از اندازه اش به خشم آورد. نپتون، برای تنبیه وی، او را به صخره‌ای در کناره دریا زنجیر کرد تا شکار اژدهایی دریایی شود که در آن هنگام ساحل دریا را عرصه تاخت و تاز خود کرده بود. درست در همان لحظه‌ای که اژدها به آندرومدا حمله آورده بود، برساووش با جادو غول را به سنگ بدل کرد و آندرومدا را نجات داد.

یكی از زیباترین افسانه های ستارگان آسمان به طور حتم افسانه‌ی ذات الکرسی و امراة السلسلة است. كفوس (Kepheus) پادشاه اتیوپی و همسر خودپسندش كاسیوپیا، دختر بسیار زیبایی به نام  آندرومدا داشتند. روزی ملكه‌ی خدایان را از خود رنجاند و آنها را آزرده خاطر كرد، به این ترتیب كه ادعا كرد، دخترش زیباتر از نرایدین (Nereiden ) دختر  نرویس  (Nereus ) خداوند دریاها است.

آنها نزد پوزیدون حكمران دریاها، كه ما امروزه اغلب او را  نپتون (Neptun ) می نامیم، شكایت و ادعای خود را مطرح كردند. پوزایدون از این امر بسیار خشمگین شد و هیولای دریایی ترسناكی را به اتیوپی فرستاد، كه امروزه به شكل صورت فلكی نهنگ در آسمان قرار دارد . این هیولای وحشتناك از دهانش آتش می بارید و تمام آن سرزمین را ویران كرد. مردم كه از این امر مایوس و ناامید شده بودند بالاخره به پادشاه خود روی كردند. كفوس  از غیبگویان راه چاره خواست و آنها راه حل وحشتناكی را به او گفتند . او دریافت كه هیولای بی رحم تنها در صورتی از سرزمین او دست خواهد برداشت كه او یگانه دخترش آندرومدا  را به هیولا تحویل دهد. شاه ابتدا این كار را به تاخیر انداخت، ولی هیولای دریایی هر روز خشمگین تر می شد و سرزمین او را ویران تر می كرد . بالاخره شاه دستور داد شاهزاده خانم را در غل و زنجیر كنند و بر صخره ای در دریا محكم ببندند .

هیولای دریایی به زودی پدیدار شد و می خواست  آندرومدا را در چنبره بگیرد، ولی درست در همان لحظه برساوش پهلوان، كه او نیز به شكل صورت فلكی در آسمان قرار دارد، از راه رسید. برساوش، كه صندلی های بالداری در پا داشت و می توانست با آنها پرواز كند، دختر بیچاره را كه برای كمك فریاد می كشید، دید. او بی درنگ به هیولا حمله ور شد، اما نتوانست با شمشیر خود بر هیولا غلبه كند. خوشبختانه او در ماجرای دیگری، سر گورگون را به دست آورده بود، سری كه هر موجودی به آن نگاه می كرد، بلافاصله تبدیل به سنگ می شد . او این سر را در برابر صورت هیولا گرفت، به نحوی كه هیولای دریایی در یك چشم بر هم زدن به سنگ تبدیل شد. برساوش، شاهزاده خانم را كه بعدها همسر او شد، نجات داد. برساوش، سر گورگون را از بدن  مدوسا (Medusa) جدا كرده بود، هیولای ترسناكی كه  اسب بالدار  از پهلوی او به وجود آمده بود .