شباهنگ

شباهنگ
Dog Star, Sirius
شباهنگ یا شعرای یمانی پر نور‌ترین ستاره‌ی آسمان شب که با نام‌های سیروس Sirius))و ستاره‌ی سگ (Dog Star) و نیز با نام‌های Canicula , Aschere, Alpha Canis Majoris, HR2491, HD48915 هم شناخته می‌شود، در صورت فلکی کلب اکبر واقع است که در حقیقت به عنوان سگ بزرگ شکارچی یا همان صورت فلکی جبارOrion) ) شناخته می‌شود؛ به همین دلیل به این ستاره نام ستاره‌ی سگ هم داده شده است. نام سیروس از یونان باستان و کلمهsearing” ” یا scorching”” به معنای داغ و سوزان گرفته شده است. مسلماً این نام در خور ستاره‌ای درخشان با قدر ظاهری (47/1-) می‌باشد.

از قدیم و در نیم کره‌ی شمالی، دو ستاره‌ی شعرای شامی و مرزم به دلیل این‌که پیش از سیروس طلوع می‌کردند، به عنوان ستارگان آشکار کننده‌ی شعرای یمانی شناخته می‌شدند. مشهور است که در دیرباز، اولین نشانه‌های طلوع این ستاره در مصر، مقارن بود با زمان بالا آمدن رود نیل. این ستاره در شرایط مناسب در روز نیز با چشم غیر مسلح قابل مشاهده است.
شعرای یمانی به عنوان رأسی از مثلث زمستانی هم شناخته می‌شود. دو رأس دیگر این مثلث را ستارگان ابط الجوزا در صورت فلکی جبار و شعرای شامی در کلب اصغر تشکیل می‌دهند.

این ستاره به دلیل درخشندگی بالا و نیز به دلیل پدیده‌ی شکست نور در جو زمین، به قهرمان درخشنده‌ها هم معروف است.
شعرای یمانی، ستاره‌ای سفید و در رده بندی طیفی در رده‌ی A1V قرار دارد. این ستاره اکنون در مرحله‌ی هیدروژن سوزی قرار دارد و دمای سطح آن به 9940 درجه‌ی کلوین می‌رسد.

یکی از دلایل روشنایی زیاد این ستاره، درخشندگی نسبتاً زیاد آن است که در حدود25.4 برابر درخشندگی خورشید می‌باشد. اما دلیل اصلی این موضوع به فاصله‌ی کم آن از ما بر می‌گردد. شعرای یمانی در فاصله‌ی 8.6 سال نوری از ما قرار دارد که در حدود دو برابر فاصله‌ی نزدیک‌ترین ستاره از ما (آلفای قنطورس) می‌باشد. در واقع شعرای یمانی پنجمین ستاره‌ی نزدیک به خورشید است.
شعرای یمانی ستاره‌ای غنی از فلزات است و بیش از سه برابر خورشید، فلز دارد.
این ستاره با شعاعی در حدود 71/1 برابر خورشید و سرعت وضعی 16 کیلومتر در ساعت، در مدت 5/5 روز زمینی، یک بار به دور خود می‌چرخد.