ستاره‌های متغیر بتا شلیاقی

ستاره‌های متغیر بتا شلیاقی
Beta Lyrae Variables
گونه‌ای از ستاره‌های دوتایی گرفتی (در کنار دو گونه‌ی دیگر) بسیار نزدیک به هم که در آن مواد از یک ستاره به شکل قرص بر افزایشی به سوی دیگری جریان می‌یابد. ستاره‌ی بتا شلیاقی سومین ستاره‌ی روشن صورت فلکی شلیاق اولین ستاره‌ی کشف شده این گروه است. متغیر بودن این ستاره در سال 1162 توسط جان گودریک کشف شد. اولین نمودار تغییرات روشنایی این ستاره در سال 1237 توسط آرگه لاندر تهیه شد و از این به بعد ستاره‌ای از گونه ستاره‌های دوتایی گرفتی معرفی شد. عمل طیف سنجی که در سال 1268 انجام شد هم دوتایی بودن طیفی آن را نشان داد. به دلیل شکل خاص منحنی نوری آن که به شکل کوهان شتر نیز تشبیه شده است G.W. Meyers در سال 1276 پیشنهاد داد که دو ستاره با توجه به اثرات جزرومدی به سمت هم کشیده شده و تغییر شکل داده‌اند. ستاره‌ی اصلی، ستاره‌ی غولی از رده‌ی طیفی B8.5III بوده و در فاصله‌ی 882 سال نوری قرار دارد و قدر آن بین 4/3 و 6/4 طی دوره‌ی 9075/ 12 روزه تغییر می‌کند. این دوره‌ی کوتاه بیانگر نزدیکی دو ستاره می‌باشد. طیف ستاره‌ی همدم به دلیل جریان مواد به سوی ستاره‌ی دیگر مقداری گیج کننده است. از طرف دیگر جرم آن بین 4 تا 5 برابر ستاره‌ی اصلی است. با توجه به جرم بیشتر این ستاره‌ی همدم باید روشن‌تر از دیگری باشد که این طور نیست و این دانشمندان را سردر گم کرد. مطالعات جدید از این نظریه حمایت می‌کنند که ابری از مواد دریافتی از ستاره‌ی اصلی به صورت یک قرص برافزایشی این ستاره‌ی همدم را احاطه کرده و موجب تیره شدن ظاهری آن شده است. ستاره‌ی اصلی که ستاره‌ای غول است محدوده‌ی لب روش خود را پر کرده و مواد آن از نقطه‌ی لاگرانژی درونی به سمت ستاره‌ی دیگر جریان یافته و اطراف آن یک قرص برافزایشی تشکیل داده است. آهنگ انتقال مواد یک صد هزارم جرم خورشید در سال است.