دکتر سید عیسی مسترحمی دانش آموخته دکتری از دانشگاه معارف اسلامی واستادیار جامعة المصطفی العالمیه در تاریخ  11/10/1394 مقاله ای با عنوان عناصر مادی آفرینش جهان از منظر قرآن و کیهان شناسی ارائه داده است .او در این مقاله به عناصر سازنده آفرینش جهان از دیدگاه فلاسفه و دانشمندان و مفسران آیات علمی قرآن پرداخته است.مسترحمی عناصر نور وعقل از دید فلاسفه – آب وهواو آتش از برخی دیگر و همچنین روند خلقت را از دیدگاه آیات علمی قرآن با کلماتی همچون ماء- دخان- فتق و رتق به تفسیر علمی آن پرداخته و همچنین گوی آتشین با حرارت بالا در نظریه انفجار بزرگ و ذرات بنیادین طبق نظریه دانشمندان را به عنوان روند و عناصر اولیه آفرینش جهان یادآور شده است.اومعتقد است برخی از نظریلات با آیات علمی قرآن هماهنگی دارد و این از اعجاز قرآن می باشد.

آیات علمی قرآن شامل :117 بقره / 101و 14 انعام / 10 ابراهیم / 27نازعات/ 57 غافر/ 19-20 عنکبوت/

این مقاله از چند بخش : مقدمه و عناصر اولیه جهان از منظر دانش قدیم و منظر دانش کیهان شناسی و از منظر قرآن پرداخته است و در آخر نویسنده به نتیجه گیری  از مطالب می پردازد.

مقدمه:

در این بخش مسترحمی به راز نهان و چگونگی آفرینش جهان با استناد به برخی آیات علمی قرآن پرداخته است و رهنمودهای قرآن را کلی می انگار و معتقد است که خداوند طبق آفرینش انسان بر جستجوگری ،کاوش درباره این راز را بر عهده انسان قرار داده است،او با آوردن آیات 117بقره و 101 انعام اشاره به آفرینش همه جهان به دست خداوند بدون ماده اولیه میکند.او را به تفکر و تحقیق درباره راز نهان آفرینش اولیه وادار می کند.در جای دیگر اشاره به آیات 14انعام و 10 ابراهیم مبنی بر ایجاد ماده و مایه اولیه و همچنین آیات 27نازعات و 57 غافر اشاره به آفرینش آسمان ها که مستحکم تر از آفرینش انسان است می کند وطبق آیات 19-20 عنکبوت نویسنده انسان را کاوشگر و جستجوگر یادآور شده است . که باید راز آفرینش را از گردش و جستجو در زمین بدست آورد.باوجود نظریه های مختلف ،مسترحمی یادآور شده که صاحب نظران آیات علمی قرآن را از اعجاز قرآن می دانند.

عناصر اولیه جهان از منظر دانش قدیم:

نویسنده در این بخش کلمه عنصر را مورد بررسی قرار داده و آن را براساس تحقیقات دانشمندان ،ساده ترین جز سازنده چیزهای پیچیده مطرح می کند.و به مهترین نظریات دانشمندان مختلف در زمان گذشته درباره عناصر اولیه آفرینش جهان پرداخته است.عناصری که به نوشته مسترحمی در این مقاله به دانشمندان نسبت داده شده بشرح زیر می باشد:تالس:عنصر آب ،انکسیمندر شاگرد تالس: آپیرون را که عنصری مرموز میداند عنصر اولیه میداند .اناکسیمنس: هوا.هراکلیتوس:آتش ،دموکریت: ذرات مخفی را که ذرات ازلی مینامد،اناکساگوراس: عقل فعال.انباذقلس شاگرد فیثاغورث: عناصر چهار گانه را مطرح میکند.ارسطو: عناصر پنج گانه.که عنصر پنجم را به جاودانگی ستارگان نسبت داده و نام آن را اثیر گذارده است. چرا که از دید او آسمان ابدی و ازلی و فاسد نشدنی است.

عناصر اولیه آفرینش جهان مادی از منظر دانش کیهان شناسی:

نویسنده در این بخش به نظریه پرطرفدار انفجاربزرگ و مهبانگ پرداخته و دیدگاه چند دانشمند موافق و مخالف را مطرح نموده است .نویسنده با تجزیه نظریه انفجار بزرگ به پیدایش زیر اتم ها یعنی نوترون -پرتون و الکترون پرداخته است و آن را ذرات اولیه عالم در نظر گرفته که با پیوستن هریک از آن ها انفجار بزرگ را توجیه نموده . که البته برای مهمترین مساله فیزیک که ماده در خلائ هست را با فرضیه ئ تورمی بودن عالم توجیه نموده و او مینویسد که خلائ به معنای پوچی وهیچی نیست و دارای ذراتی است که با افت و خیز در خلا، ماده ایجاد میشود.اما در آخر این قسمت نویسنده یاداور میشود که باوجود مقبولیت این نظریه انفجار بزرگ اما دانشمندان در نقطه ی آغازین جهان که منشا انفجار بزرگ است مانده اند و به دیوار پلانک برخوردکرده اند که از پشت این دیوار بی خبرند.

عناصر اولیه آفرینش از منظر قرآن :

نویسنده در این بخش  دو کلمه ماء و دخان را از نظر مفهوم لغوی و دیدگاه تفسیری نقدو بررسی میکند.اودر این بخش معتقد است این دو کلمه را نمیتوان بابرداشت ساده و معمولی تفسیر علمی کرد و در تلاش است هماهنگی بین نظریه انفجار بزرگ که هم سیال بودن و هم داغ بودن را مطرح میکند با تفسیر برخی ایات  علمی قران پیرامون این دو کلمه به اعجازی علمی ایات برسد.در تحلیل کلمه ماءو آیه30 انبیا ( وجعلنا من الماء کل شی ء حی) برداشت علامه طباطبایی را از معنای آب معمولی از ماء عنوان می کند.و برخی دیگر ماء را بعنوان موادی سیال و مذاب و به دوراز آب معمولی برداشت می کنند.گروهی دیگر هم  معنای معنوی ماء را به دو کلمه عقل یا نور عنوان کرده اند .او همچنین با آوردن هفت آیه از قران که خداوند به مراحل شش گانه  آفرینش تاکید کرده .( 54 اعراف39یونس59فرقان4سجده4حدید)می پردازد.که از این هفت آیه پنج آیه از آن دارای تعبیر ثم استوی علی العرش می باشد.دومین ماده یعنی دخان که نویسنده به استناد به ایه 11فصلت ،دخان را جزء اولین مواد اولیه آفرینش عنوان کرده است.در مفهوم شناسی معنای لغوی دخان را از ماده دخن بمعنای ساطع شدن و بلند شدن دانسته و دخان را به ماده ای  که از آتشگیره تولید می شود و همراه شعله بالا می رود که در فارسی دود نامیده میشود تفسیر کرده است .در دیدگاه تفسیری  دخان گروهی از مفسران آن را  بخار متصاعد از آب و گروهی دیگر آن را ماده ای دود مانند تفسیر کرده اند.در دیدگاه علمی سه حالت برا ی دخان عنوان شده یا بخار یا دود یا گاز است که بستگی به حالت های سه گانه اولیه  آب جوش و هیزو وسوخت  و همچنین آهن و فولاد یا اتم عنوان کرده است.نویسنده در تحلیل کلمه دخان از خطبه 91 نهج البلاغه مراحل خلقت و تکامل و توده عظیم رااز سخنان امیرالمومنان  تفسیر کرده و از روایتی از امام باقر مینویسد که دخان میتواند عنصر اولیه آفرینش آسمان و زمین باشد.او از آیات 10 دخان و 104 انبیا مدعی میشود که یکی از مراحل آغاز خلقت آسمان مرحله دود یا دخان بوده است.مسترحمی میگوید با وجود هماهنگی های زیاد به نظریه علمی اما بدلیل فرضیه بودن نظریات هیچ یک را نمیتوان به آیه ای نسبت داد.

نتیجه گیری:

نویسنده در پایان مقاله نتیجه می گیرد که آیات علمی قرآن با دانش کیهان شناسی در نظریه نقطه آغازین با هم هماهنگی علمی دارند و ازنظر او رخداد انفجار بزرگ که با حرارت بالا و تحت فشار زیاد گازتولید میکند به تفسیر علمی سوره دخان می پردازد و معتقد است که این سوره بسیار هماهنگ و نزدیک به فرضیه کیهان شناسان  می باشد و این سوره را با مرحله ی ماده- زمان – فضا که در گوی آتشین جمع شده هماهنگ میداند.